Ein Gedanke, der nicht gefährlich ist, ist gar nicht wert, ein Gedanke zu sein
Oscar Wilde (1854 - 1900)
Një mendim që nuk është i rrezikshëm, nuk ia vlen që të jetë mendim.
Oscar Wilde (1854 - 1900)
BRAHIM AVDYLI
BRAHIM AVDYLI
Brahim Avdyli u lind më 05.09.1960 në Morinë të Gjakovës, ku edhe u rrit. Pas gjimnazit që e ndoqi në Ponoshec dhe Gjakovë, studioi letërsi dhe gjuhë shqipe në Fakultetin Filologjik të Universitetit të Prishtinës. Studime pasuniversitare në Fakultetitn e Shkencave Politike në Strugë.
Nga viti 1980 jeton në Zvicër, ku ndër të tjera ka kryer edhe specializimin si përkthyes i gjuhës gjermane. Shkruan poezi e prozë dhe ka publikuar në mjaft gazeta, revista dhe antologji të ndryshme brenda dhe jashtë vendit.
Avdyli, i cili është nderuar me një sërë çmimesh letrare, ka botuar gjer më sot këto libra:
"Në hijen e Alpeve", poezi, Rilindja, Prishtinë, 1983,
"Buka e kuqe", poemë, Atdheu, Cyrih, 1990,
"Kur zgjohet Dodona", poezi, Rilindja, Prishtinë, 1992.
"Pasqyrë e përgjakur", poezi, Marin Barleti, Tiranë, 1994,
"Klithje nga fundi i ferrit", poezi, Onufri, Tiranë, 1997,
"Gjuha e dheut tim", poezi, Albin, Tiranë, 1999,
"Klithje nga fundi i ferrit", botim i dytë, Jeta e Re, Prishtinë, 2000,
"Baraspesha e humbur", poezi, Qëndresa, Gjakovë, 2003,
"Vragat e një kohe", prozë, Faik Konica, Prishtinë, 2005,
"Lëvozhga e vdekjes", prozë, Faik Konica, Prishtinë, 2007,
"Stelele Vesniciei /Yjet e Përjetësisë", Poezie albaneza, din Kosova, BKSH të Rumanisë, Bukuresht, 2008,
"Zogu i këngës", poezi të zgjedhura, SHB “Pjetër Bogdani”, Has, 2009,
"Mërgata shqiptare e Zvicrës dhe roli i saj", politikë e publicistikë, Brezi `81, Prishtinë, 2011,
"Qielli i paprekur", poezi, Brezi `81, Prishtinë 2012,
"Vetëvrasja e një poeti", teledramë, Shoqata e Intelektualëve "JAKOVA", Gjakovë, 2013,
"Shtegtimi i lirisë", poezi, Faik Konica, Prishtinë 2014,
"Torzo e shpirtit tim/Der Torso meiner Seele", zgjedhje e poezive në shqip e gjermanisht, Amanda Edit Verlag, 2015.
PAMJA NËPËR TË CILËN KALOJ
Deri sa u kaloj pranë
blloqeve të betonit-
peshën e tyre ma hedhin kalistrok
vetëm sa për t’më vënë në lojë.
Vitrinat e dyqaneve
më pështyjnë e më shajnë
për këpucët e shqyera
dhe rrobat që përditë i vesh.
Kalldrëmi lëviz
e përpiqet t’më rrëzojë
për të mos i ecur mbi kurriz
me gjithë shqetësimet e kësaj dite..
I huaj dhe i humbur
midis pëshpëritjes së rrugëve
që s’më përshëndetisin fare
dhe kokën e kthejnë mënjanë
për t‘mos më parë-
ja, kjo është pamja e përditshme
nëpër të cilën kaloj!
DRITARJA E NJË REFUGJATI
Parmaku prej dërrase
është nxirë nga fjalët e pa thëna-
rrezet i ka ndryshkur shkrumi i zemrës,
qëkrur midis tyre koha është ngrysur
sytë e xhamit më dritën s’e panë!
Me pështymën e nxirë në skaj të dritares
merimangat i kanë tjerrur ditët-
kornizat i brejnë krimbat pa pushim
deri sa ëndërrat zverdhen
mbi një gozhdë të ndyshkur në mur...
Kur ndonjëherë
thekshëm fërshëllejnë fërfëllazat
trarët e shtëpisë zënë të kërcasin
sikur thonë: „lene të qetë njeriun“-
me gjuhën e urtë të plakut.
Por, nëpër të çarat e dërrasave
vetëm thashëthemet rrjedhin
bashkë me përshpëritjet e përbuzjes së fqinjëve,
ato më të rrezikshmet
presin të hapet parmaku
që si koktejl shpërthyes të hidhen brenda!...
CUNGIMI I LIRISË (IV)
Liria
nuk guxon të jetë
rrokje e këputur,
torzo e fjalës
as klithmë
e ndrydhur në mes!
Liria
nuk guxon të jetë
ëndërr e bjerrë,
as kalë trojan
që futë tradhëtinë
në kalanë e djegur
të shpresave!…
Liria
nuk guxon të jetë
plaf i argjendtë
i mjegullave
që ulen mbi fushë
për të mbuluar
bjeshkët e rrënuara
të mendimit,
as cung i cunguar
i gjysmë këngëve
që këndohen
së prapthi!...
UNË DHE SIZIFI
Unë dhe Sizifi
nga dy skajet e kohës
shekujt i masim
e pesha e dhembjes
si dënim i përjetshëm
na rëndon.
Më duket se ai
ka më shumë fat
meqë zbret në fund
të përsërisë lojën-
sa herë i rrokulliset guri
derisa unë-
këngëtar i shkretë,
marr e jap një jetë të tërë
dhe s`lëviz nga vendi
gurin e dhembjes!...
PËSHPËRITJET E NJË GJETHI TË THARË
Vështirë pranoj të zverdhem nga gjelbrimi
kur më soset fryma e ditëve të mia
duke kulluar ajrin dhe fshirë hapësirën
nga thërmijat e imta të vdekjes
ngjyra më shpenzohet ngadalë e padiktuar
me at gjoll murtaje në zemër...
Sa lehtë më shkëput dora e kohës
e m`lëshon përtej kujdesit të vet
mbi tokën e lagur të dhembjeve,
prap u rri te këmbët degëve të mia
nën dëborën e heshtjes e rrëketë e pikëllimit
dhe pleh i bëhem trungut kryelartë
për t`ia ushqyer blerimin e stinëve që vinë!
Brahim Avdyli wurde am 05.09.1960 in Morina bei Gjakova/Kosovo geboren, wo er auch aufwuchs. Nach dem Gymnasium, das er in Ponoshec und Gjakova besuchte, studierte er Literatur und albanische Sprache an der philologischen Fakultät der Universität Prishtina. Die Masterarbeit machte er an der Fakultät für Politikwissenschaft in Struga/Mazedonien.
Seit 1980 lebt er in der Schweiz, wo er unter anderem auch eine Ausbildung zum Übersetzer und Dolmetscher machte. Er schreibt Lyrik und Prosa und hat in verschiedenen in- und ausländischen Zeitungen, Zeitschriften und Anthologien veröffentlicht.
Avdyli, der mit mehreren literarischen Preisen ausgezeichnet wurde, veröffentlichte bisher folgende Bücher:
"Im Schatten der Alpen", Gedichte, Rilindja, Prishtinë, 1983,
"Das rote Brot", Poem, Atdheu, Cyrih, 1990,
"Wenn Dodona aufwacht", Gedichte, Rilindja, Prishtinë, 1992.
"Blutbeschmierter Spiegel", Gedichte, Marin Barleti, Tiranë, 1994,
"Schreie aus der tiefsten Hölle", Gedichte, Onufri, Tiranë, 1997, die zweite Auflage erfolge 2000, Jeta e Re, Prishtinë
"Die Sprache meiner Heimat", Gedichte, Albin, Tiranë, 1999,
"Das verlorene Gleichgewicht", Gedichte, Qëndresa, Gjakovë, 2003,
"Die Narben einer Zeit", Erzählungen, Faik Konica, Prishtinë, 2005,
"Die Schale des Todes", Erzählungen, Faik Konica, 2007,
"Stelele Vesniciei /Yjet e Përjetësisë", Poezie albaneza, din Kosova, Bukarest, 2008,
"Der Vogel des Gesangs", ausgewählte Gedichte, SHB “Pjetër Bogdani”, Has, 2009,
"Die albanische Diaspora in der Schweiz und deren Rolle", Brezi `81, Prishtinë, 2011,
"Unberührter Himmel", Gedichte, Brezi `81, Prishtinë 2012,
"Selbstmord eines Dichters", Teledrama, Shoqata e Intelektualëve "JAKOVA", Gjakovë, 2013,
"Wanderung der Freiheit", Gedichte, Faik Konica, 2014,
"Torzo e shpirtit tim/Der Torso meiner Seele", ausgewählte Gedichte, Amanda Edit Verlag, 2015.
PANORAMA
Während ich entlang
der Betonblöcke gehe
laden sie mir ihr Gewicht huckepack auf
nur um sich über mich lustig zu machen.
Die Schaufenster der Geschäfte
bespucken und beschimpften mich
der zerfetzten Schuhe
und der tagtäglich gleichen Kleider wegen.
Das Pflaster bewegt sich
und versucht mich abzuwerfen
damit ich ihm nicht auf das Rückgrat trete
mit allen Nöten dieses Tages…
Fremd und verloren
mitten im Geraune der Strassen
die mir nicht mal einen Gruss anbieten
und die den Kopf zur Seite drehen
um mich nicht zu sehen-
dies ist das Panorama
das ich täglich durchschreite!
FENSTER EINES FLÜCHTLINGS
Der Bretterladen schwarz geworden
von den ungesagten Worten –
die Riegel roststarr vom Krampf der Herzenswunde,
hat längst schon darin die Zeit sich in der Dunkelheit verspätet
nie mehr erblickten die Glasaugen das Licht!
Mit ihrem Speichel, schwarz geworden in der Fensterecke
haben die Spinnen die Tage gewoben –
den Rahmen ruhelos die Würmer zerfressen
bis die Träume verblassen
auf einem in der Mauer verrosteten Nagel ...
Wenn manchmal
die Schneestürme eindringlich heulen
beginnen die Balken des Hauses zu knarren
wie wenn sie mit der sanften Stimme eines alten Mannes
„Lasst ihn in Ruhe“ sagten.
Aber durch die Bretterspalten
dringen nur Gerüchte
zusammen mit der Nachbarn spöttischer Flüstertöne,
wovon die Gefährlichsten
darauf warten, dass die Läden sich öffnen
um wie ein Sprengstoffcocktail sich hineinzuwerfen!
DIE VERSTÜMMELUNG DER FREIHEIT (IV)
Die Freiheit
darf nicht
abgebrochene Silbe sein,
Rumpf eines Wortes
noch Schrei
zwischen ihnen hervorgepresst!
Die Freiheit
darf nicht
verlorener Traum sein,
noch Trojanisches Pferd
das in die niedergebrannte Burg
der Hoffnung
den Verrat bringt! ...
Die Freiheit
darf nicht
die silberne Decke
der Nebel sein
die sich auf die Ebene legen
um die zerstörten Bergweiden
des Denkens
zuzudecken,
noch gestutzter Strunk
halber Lieder
gesungen
verkehrt herum! ...
ICH UND SISYPHUS
Ich und Sisyphus
messen die Jahrhunderte
von beiden Enden der Zeit her
und des Schmerzes Gewicht
drückt uns nieder
wie eine lebenslange Strafe.
Es dünkt mich, dass er
mehr Glück hat
da er zum Schluss hinuntergeht
das Spiel zu wiederholen –
jedesmal wenn ihm der Stein hinunterrollt
währenddessen ich –
armer Sänger,
ein ganzes Leben lang mich abmüh‘
und des Schmerzes Stein
nicht von der Stelle rücke! ...
DAS FLÜSTERN EINES VERTROCKNETEN BLATTES
Schwer fällt es mir zu verblassen, gestern noch grün
wenn der Atem meiner Tage zu Ende geht
ich seihe die Luft und reinige den weiten Raum
von den winzigen Teilchen des Todes
so verbraucht sich langsam und unbemerkt meine Farbe
was mir bleibt, ist ein Pestfleck im Herzen...
Wie leicht bricht mich die Hand der Zeit
und entlässt mich aus ihrer Fürsorge
nieder auf die feuchte Erde der Schmerzen,
wieder liege ich meinen Zweigen zu Füssen
unter dem Schnee des Schweigens und den Rinnsalen des Leids
und Dünger bin ich dem Stamm mit der stolzen Krone
ihm das Grün künftiger Sommer zu nähren!
Aus dem Albanischen übersetzt von / Përktheu në gjermanisht:
© Avdyli & Gretler