Ein Gedanke, der nicht gefährlich ist, ist gar nicht wert, ein Gedanke zu sein
Oscar Wilde (1854 - 1900)
Një mendim që nuk është i rrezikshëm, nuk ia vlen që të jetë mendim.
Oscar Wilde (1854 - 1900)
MARTIN ÇUNI
MARTIN ÇUNI
U lind në Has të Kosovës më 14.05.1948. Studioi pedagogjinë, por pas katër vjet pune si mësues, ai punoi si gazetar, tetë vjet, në Redaksinë e Kulturës, të Radio Prishtinës. Pas shtypjes me gjak të demonstratave studentore e popullore të vitit 1981, Martini reagon me një shkrim kundër të pavërtetave në shkrimin e gazetës komuniste „Borba“ të Beligradit. Për këtë, dhe për qendrimin pro demonstratave shqiptare, ai dënohet me 8. vjet. I konfiskohen të gjitha dorëshkrimet: prozë, poezi edhe drama! Ende pa mbaruar , dënohet edhe një herë me 1. vit burg, për mos ndrrim qëndrimi dhe për veprimtari në burg! I mban të gjitha, në rigorozitet çnjerëzor, 8. vjet izolim!
Pas lirimit, Martini u rrezikua serish, andaj në vitin 1992 migroi në Gjermani. Këtu vazhdoi aktivitetin për ndihmë popullit të tij. Pas fillimit të gjenocidit në Kosovë, ai u kthye dhe u bë pjesëmarrës i luftës. Atje, si profesionist, me ca shokë themeluan radion „Kosova e lirë“ dhe agjencinë e lajmeve „Kosovapress“. Të cilat vepruan deri në fund të luftës. Pas luftës kthehet serish në atdheun e dytë, në Gjermani.
Martini, aktivitetin e tij këtu e kulmon me bashkimin e krijuesve shqiptarë në Gjermani dhe në Evropë. Eshtë themelues i Lidhjes së Shkrimtarëve, Artistëve dhe Krijuesve Shqiptar në Gjermani. Organizatë që tash është e përhapur në të gjitha vendet e Evropës, me shumë botime e takime letrare. Ka shkruar këto vepra: 1.„Jetë e furtunë“ poezi, 2.„Reportazhe lufte“ publicistikë, 3.„Themele jete“, tregime, 4.„Jetë për jetën“, poezi, ( të gjitha në Prishtinë), edhe 5. „Endërra shëtit pa mua“ poezi, Tiranë. Në shtyp i ka dorëzuar edhe dy vepra: „Feniks në kalvar“, publicistikë dhe „Universi i jetës“ poezi. Si bashkautor ka marrur pjesë në dhjetra vepra.
Ylli im
Katrore të trishta, hekur e beton,
midis duket një çikë e qiellit tonë.
Ditën shoh retë, ndonjë zog n´përftim,
natën e shoh më të mirin, yllin tim.
Ylli im kalon tej tre katroresh çeliku,
në secilin katror duket më i mirë,
në secilin katror është më i dashur,
në secilin katror dëfton diç të hidhur!
Ylli im është rreze shprese të bardhë,
spektri i tij shumëngjyrësh do shpërthejë.
Ylli im do të shëndrisë i flakëruar në ar,
dhe fëmijët tanë do të jenë të gëzuar!
Burgu i Prishtinës
Janar l983.
Shpalim ndjenjash
Shpaloj: - dhembje,
zemra shfrynë,
shpirti ndry në vetvete...
Dora lëviz, - shenjë e keqe,
shkruan diçka: vija, shigjeta, gravura...
s´dilet nga vetvetja,
as nga lëkura...
Njeriii...!
Burgu i Nishit- Serbi
Shkurt 1988.
Shqiptarët në demonstratë
I shikova përmes gjetheve
më dukeshin si bleta.
I shikova nga afër
më dukeshin si thnegla.
Kur frynte era
bëheshin pluhur!
Si janë aq të shkapërderdhur
e nuk kapen dorëpërdore
t´i përballojnë uraganit?!
Bonn, Gjermani
4 tetor 1997.
Si shën Martini
(Adem Jasharit)
Ti që bëre thyerje shekulli
Shpatë që shpove padrejtësitë,
Flakëzjarr i dhurove të keqës e
Mallkim dhunës, dhe fuqi jetës!
Eshtrat seç tu bënë kandila
Në terë Kosovën e në Prekas,
Aty ku lindën gjysh pas gjyshi
Dëshmojnë gurtë e antikës lashtë!
Besa e fundit ishte shumë e rëndë
Rrebelim lulëkuqesh përmbi rrebeshe,
Në gjak, në shpirtë edhe në eshtra, po
Barrën e shekujve pushim mbi vetvete!
Pashembullt u përballët me zezonën
Gjakove të përqafosh terë njerëzimin
Dhe me çdo kusht ta hymnizosh plisin e
Drejtësinë e shenjtë, të ilirit, Shën Martini!
13.10.2012. Ennepetal
Një fjalë me Zotin
Fola me Zotin,
Ai, çile gur gojën!
Ishte ba dhe:
Çfarë bëjnë njerëzit
Në emër të Tij!
30 mars 2016
Ennepetal
Geboren in Has Kosovas am 14.05.1948. Er studierte Pädagogik, aber nach vier Jahren als Lehrer, arbeitete er acht Jahre lang als Journalist în der Kulturredaktion von Radio Prishtina. Nach der blutigen Unterdrückung der studentischen Demonstrationen im Jahre 1981, reagierte Martin Çuni mir einer Schrift in der Belgrader Zeitung „Borba“ gegen die Unwahrheiten. Dafür, und aufgrund seiner Haltung gegenüber den Demonstrationen, wird er mit 8 Jahren Gefängnis verurteilt. Alle seine Manuskripte werden beschlagnahmt: Prosa, Dichtung und Dramen! Noch vor Ablauf der Gefängnisstrafe wird er zu einem weiteren Jahr verurteilt, aufgrund seines Verhaltens im Gefängnis: Er gab seine Überzeugung nicht auf und wirkte vom Gefängnis aus! Er verbringt acht Jahre in der Isolation.
Nach der Entlassung aus dem Gefängnis, ist er weiterhin gefährdet, deshalb emigriert er im Jahre 1992 nach Deutschland. Hier war er weiterhin engagiert, um das Wohl seines Volkes. Nach dem Beginn des Genozids, kehrt er zurück und wird zum Kriegsbeteiligten. Als Professioneller gründete er mit einigen Freunden den Rundfunk „Freies Kosova“, und die Nachrichtenagentur „Kosovapress.“ Sie wirkten bis zum Ende des Krieges. Nach dem Krieg kehrt er zurück in seine zweite Heimat, nach Deutschland.
Die Krönung von Martin Çuni ist sein Wirken als Gründer der Vereinigung Albanischer Künstler in Deutschland und Europa. Ist Gründer des Schriftstellerverband-es und Albanischen Künstler in Deutschland. Es ist eine Organisation, die heute in ganz Europa wirkt.
Er hat viele literarische Werke veröffentlicht: 1. Die Gedichte „Leben und Sturm“, 2. Publizistik „Kriegsreportagen“, 3. Erzählungen „Lebensgrundlage“, 4. Gedichte „Leben fürs Leben“, 5. Gedichte „Der Traum geht ohne mich spazieren“, veröffentlicht in Tirana. Er hat zwei weitere Werke zur Veröffentlichung angeboten: Die Publizistik „Phönix in der Karawelle“, und das Gedichtband: „Das Universum des Lebens.“ Auch hat er an vielen verschiedenen Werken mitgewirkt.
Mein Stern
Bedrückende Quadrate, Eisen und Beton,
dazwischen ist ein Stückchen unseres Himmels zu sehen.
Tagsüber sehe ich die Wolken, irgendeinen Vogel fliegend,
nachts sehe ich den Besten, meinen Stern.
Mein Stern reiste über drei Quadrate des Stahls,
in jedem Quadrat sieht er immer besser aus,
in jedem Quadrat ist er mir immer lieber,
doch in jedem Quadrat erzählt er etwas Bitteres!
Mein Stern ist ein weißer Hoffnungsstrahl,
sein vielfarbenes Spektrum wird platzen.
Mein Stern wird in goldener Flamme erstrahlen,
und unsere Kinder werden freudig sein.
Das Gefängnis von Prishtina
Januar 1983
Entfalten der Gefühle
Ich entfalte: - Schmerz,
das Herz stöhnt,
die Seele eine Schloss in sich selbst…
Die Hand bewegt sich, - ein schlechtes Zeichen,
sie schreibt etwas: Linien, Pfeile, Gravuren…
man kann nicht aus sich selbst,
und die eigene Haut verlassen…
Mensch…!
Gefängnis von Nis-Serbien
Februar 1988
Die Albaner auf der Demonstration
Ich sah sie durch die Blätter
wie Bienen kamen sie mir vor.
Ich sah sie aus der Nähe,
wie Ameisen kamen sie mir vor.
Wenn der Wind wehte
Wurden sie zu Staub!
Warum sind sie so zerstreut
fassen sich nicht an den Händen
um den Hurrikan zu überleben?!
Bonn, Deutschland
4 Oktober 1997
Wie Sankt Martin
(Adem Jashari)
Du brachtest eine Jahrhundertwende
Ein Schwert, das in die Ungerechtigkeit stach
Flammendes Feuer über das Böse
Verdammtes die Gewalt, gabst dem Leben Kraft!
Nun wurden Deine Gebeine zu Öllämpchen
In ganz Kosova, in Prekas,
Dort wo Deine Ahnen lebten
Dort zeugen die Steine der fernen Antike!
Schwer lastet auf uns das letzte Versprechen
Eine Rebellion des roten Mohns über Gewitter
Im Blut, in der Seele und Gebeine, ja
Die Last der Jahrhunderte ruht auf Dich!
Beispiellos stelltet ihr euch dem Unglück
Dein Verlangen die Menschheit zu umarmen
Um jeden Preis den Filzhut zu vergöttern
Die heilige Gerechtigkeit, des Illyrers, Sankt Martin!
13.10.2012 Ennepetal
Gespräch mit dem Gott
Ich sprach mit Gott
Er brachte keinen Laut hervor!
Finster sah er aus:
Was stellen die Menschen alles an
In seinem Namen!
30 März 2016
Ennepetal
*) Die anderen Teile der Verse sind verloren gegangen! Und… übrig ist die Kunst und das Gefühl der Poetin Gjeni Vefa geblieben.
Meine Konstellation! (m.ç.)